MÚUCH’: TS’UNU’UN

BÁAK’ MIATSIL   JO’O  JAATS MEYAJ.

ÁANALTEO’OB TU’UX KU TS’ABA OJÉETBI BIX K’ABÉET LE AJKANSAJ U TAKBESIK LE MÁASEWAL T’AANO’.  (MARCO CURRICULAR)

Báax in  k’aat in béete.  (Propósito)

Le báak’ miatsil ku áalik béeya, tóone’  k’abéet  k’aamik le mejen papalalo’ob ku talo’ob tu’ux tan meyajo’ bey xan  yan k’áamik ti’ u jejeláas táanxí kajilo’ob. Tumen le mejen palalo’ob k’abéet  u kanko’ob le xooko  beey xan u tsíibo’ob tumen yan u k’abéetik  cha u táano’ob ti u ch’i’balil bey xaan ti’ u láak’tsilo’ob.

Letio’obe’ yan tio’ob toj benil ti’ kúuxtal bey jéex tu lakal máako’ob ti’ tu láakal le yok’ol kaaba’ tu’ux anó’on.

Le tiobej Ichilo’ob ku la  muuch’kuba’a cha u  meyajo’ob, ichilo’ob  ku ankuba’ob, bey xa’an ku ts’ak u ojelbi bix u t’aano’ob, bix u kajalo’ob, bix u nok’o’ob, ba’ax ku tukulko’ob yéetel bix aniko’ob yéetel tak’íin yéetel beyó ma’ tu cháako’ob u poch’lo’ob, u su’lakinsalo’ob, u k’eylo’ob men  mixma’ak máako’ob.

Báax  tia’al. (Justificación)

Jats alma t’aan (Art. 592)  tu áalik  béeya ku tsoolik tu lakal u jejelás muuch’ meyajo’ob cha u malo’ob chaja’ tu lakal le ka’ambes ku méentik le jkansaxook ti’al tu lakal le  mejen palalo’ob máasewalo’ob ku taloj jejeláas ti  táanxa kaajilo’ob; chichan wa nojoch kaajo’ob, jéjelas u t’aano’ob, u tukulo’ob ti’ u jejeláas najil xooko’ob,  bey xan le ku talo’ob ti’ noj kaajtalilo’ob tia’al u muuch’ kambalo’ob. Yéetel le much’ meyajo’ob ti’ u jejeláas jkansaxook, u jejeláas mejen palalo’ob, u jejeláas u kúuchil kajil  tu’ux ku talo’ob, ku  t’uut’ (lograr) u túukul meyajo’ ich leti’ob.

23  TI´ U WINÁALIL  MAYO  TI’ U JA’ABIL 2015

X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT