MÚUCH’: TS’UNU’UN                                                                                                                                      LAJUN XOOK  MEYAJ.                                                                                                                         KANP’EEJ JAATS. UN DOCENTE QUE ASUME LAS RESPONSABILIDADES LEGALES Y ÉTICAS INHERENTES A LA PROFESIÓN PARA EL BIENESTAR DE LOS ALUMNOS

U meyaj ti’ le jkansaxook  k’abéet u k’aj óoltik  tu láakal  ba’ax ken u meyajte’ tie’ “Marco Normativo”  ba’ax ku éesik tó’on tu láakal  ba’ax ken u  ka’ambes,  k’abéet u  k’aj óoltik  ya’abach jejeláas meyajo’ob   cha u ka’ambes ti’ le mejen palalo’ob  yan xan u   ojéetik cha u méentik u  nooy  cha u éesik ti le mejen jkansaxooko’bo.
Bey xan, le  jkansaxook u óojel tu’ux  u k’at u k’uchu’, k’a’as ti’ le   ka’ans  wa  k’aj óolal le jkansaxook cha u yáantal  u  chúunbes ti’al u yáanta junp’e máalo’ob  Ki’imak óolal   tu najil xook yéetel tu’ux u kansaj xook ti’ le mejen palalo’ob cha u ojeltik  bix ku meyaj, cha u    ts’a’ako’ob tu lakal ba’ax ken u méenko’ob je bix chan xíipal bey xan chan xch’úupa  tu katulalo’ob  k’abéet u yanchaja u  chíin jo’oj yéetel tu láaklilo’ob  ti’ tu lakal le meyaja’  kábéet yan  Ki’imak óolal  tu’ux u kuxa’an  íiichil tu’ux su éesaj xook tak k’abéet tu lakal le meen palalo’ob kábéet u kaanko’ob le xooko’.

Le jkansaj xóok k’abéet u óojéel táak tu’ux u k’áat  u k’uchu’:

U jets’ meyaj 4.1 Le jkansaxook k’abéet  u óojel ba’ax  u meyaj, yéetel bix ken u éesik,  k’abéet xan u  ka’axtik k’aat t’aano’ob, k’aat chi’ob, tu lakal ba’ax ken u maach  cha u méentik máalob u méyaj, yan u meyajtik yéetel u jejeláas  áanalte’ob túumbeno’ob.
U jets’ meyaj 4.2 k’abéet u túukultik máalo’ob ba’ax ken u meyajtik,  k’abéet u  jejeláas meyajoób   cha u xa’aktik tu lakal le mejen palalo’ob tak  mejen ch’upalalo’ob  yéetel tu katúulalo’ob ken u meyajo’ob, cha u meyajo’ yéetel kíimal óolal, cha u káanko’ob u chíin jo’ol ,  Cha’ak’ab,  ichil  tu láaklilo’ob   cha u kaanko’o  ich leti’o.  
U jets’ meyaj 4.3 Le jkáansaook u k’aóoltik  u nóoy u meyaj  yóok’ol  u pa’atik  bix u ka’ambalo’ob  le mejen káansaxoko’ob.
U jets’ meyaj 4.4 Le jkansaxook u óojel yéetel u  k’aóoltik   yan u óoskuba’a  cha u yáanchaja’ u nooy ti’ u ka’ambalo’ob ichil u najil xook tak ti’ tu lakal u ejeláas baxaal xook, k’abéet u  kalanko’ob  tumen yan u jejeláasil ja’abilo’ob ti’ le mejen palalo’ob.






27 TI´ U WINÁALIL   JUNIO   TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:

           
          MÚUCH’: TS’UNU’UN                                                                                                                                  BOLON XOOK MEYAJ.                                                                                                                 ÓOX  JAATS.  UN DOCENTE QUE SE RECONOCE COMO PROFESIONAL QUE MEJORA CONTINUAMENTE PARA APOYAR A LOS ALUMNOS EN SU APRENDIZAJE
Ti’al ti’ junp’eej  j-kaansa xóok ti’ u najil baxaal xóok máasewalo’ob k’abéet u méentik jejeláas meyajo’  máalo’ob cha’ u méentik u p’e ka’ambal                        máalo’ob, k’abéet u  na’atik ti’ u meyaj yaan  baax u  óoojel u béetel cha’ u ka’ambal ti’ u méyaj je bix u ka’ambal ti’ le mejem palalo’ob bey xan cha’ u ts’ak u ojeltíik  sáansamal ti tu lakal u méyaj bey j-ka’ambalil. Bey xan u éesik u  meyajo’ bey xan yan u tsa’k wa u k’áat u meyaj  yéetel  u yet j-kaansajo’ob ti u jejeláas meyajo’ob.
Cha’ u ts’óokik  u meyajo’ob  k’abéet  u yáanta tu lakal u nu’ukul cha’ u k’áat chi’o cha’ ti’ u ejeláas ka’mbes yéetel ba’ax ku éesik, meyajo’o  tu’ux k’abéet u cha’ u  xooko’ob yáabach meyajo’ cha’ u   ojéltik u méenko’o t’áanbil  yéetel ts’íib yéetel u jejeláas ka’ambal xooko’ob.

 Le jkansaj xóok k’abéet u óojéel táak tu’ux u k’áat  u k’uchu’:

U jets’ meyaj  3.1 Yáan u  tsoolil bix u ts’o’okol tu laka u ejeláas tuukulo’ob ti’al u ma’alochaja ti’ u meyaj.  
U jets’ meyaj  3.2   le  jkaansaj xoox   yan u  kaxantik  cha u kam’ambes ti u meyaj yéetel u jejelás meyajo’ob cha’ u máalo’okíintik u meyaj.
U jets’ meyaj  3.3  kábéet u  t’aan  máalo’ob yéel u jkansaxooko’ob,  yéetel u mejen kaansaxooko’ob tak yéetel u ch’i’ibalil.




20  TI´ U WINÁALIL   JUNIO   TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:


MÚUCH’: TS’UNU’UN
WAXAK  XOOK  MEYAJ.
KA’A  JAATS.  UN DOCENTE QUE ORGANIZA Y EVALÚA EL TRABAJO EDUCATIVO, Y REALIZA UNA INTERVENCIÓN DIDÁCTICA PERTINENTE.


Ti’al junp’eej  j-kansaxook ti’ u najil baxaal xook k’abéet u ka’ambes máalo’ob  tuukulo’ob  cha u yanchaja junpéej meyaj máalo’ob tu’ux ku yanchaja’ u jejeláas  meyajao’  yéetel u ejeláas  u núukul tu’ux ken u éesik ti’ le mejen ka’ambesalo’ob  cha u ts’a u  k’áaóoltik  bix ken u meyaj, túuméen le j-kansaxoox yan u éesik ti’ le mejen paalalo’ob  bey xaan yan u chíin jóol tsiik bix ku óoko’ le ka’anbalo’ob ti’ u najil xoox yéetel bix ken u káanik le chan xíipalo’, wa ku éesik le  chan aj-ka’ambalo’ob wa k’abéet u t’aan cha u kaniik le xooko’.
Le meyaja’ k’abéet u yáanchaja’ ti’ le kaambesaj baax u  óojel  yéetel baax ken u méente’ ti’ u meyaj  je bix  yan u méentik u tsíibtíik baax ken u éesik yéetel yan u     tsoolik  u xoox meyaj, yan u píisik baax ts’ook u káanik  ti’ u jejeláas  ka’ambes, yan u tsoolik baax meyajo’ob  xook ken u éesik, le ka’ambes yan u  meyáatik  u  eeláas meyajo’ ti le mejen palalo’ob cha u yáanchaja’ junp’eej  kúuchil cha u meyajo’ yéetel kíimak óolal ti’ le ka’amba xook ti le mejen palalo’ob.
 Le j-kansaj xóok k’áabeet u óojéel táak tu’ux u k’áat  u k’uchu’:
U jets’ meyaj  2.1  Ku  tukúultik u jejeláas meyajo’ob cha u ka’ambes ts’óokole’ le        j-kaansajo’   ku  óoskubaj cha u máalokinsik, ku ts’íibtik báax ku meyajtik  yéetel bix ánikoj ti’ u káanbalo’ob
U jets’ meyaj  2.2  ku tukúultik báax k’íin yéetel  bix ken u chaxtíik u ejeláas  meyajo’  cha u meyáatik.
U jets’ meyaj  2.3  ku tukúultik u jejeláas meyajo’ cha u píisik  u meyajo’  cha u íilik wa ts’oo u máalo’kintik.  
U jets’ meyaj  2.4   ku tukúultik u jejeláas meyajo’ ti’ u nail xook  cha’ u meyajo’ yéetel kíimak óolal  ti u ka’ambes  ichil u najil xook  yéetel kúucvhil kaansaj.


13  TI´ U WINÁALIL   JUNIO   TI’ U JA’ABIL 2015

X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT
       
                 

0 comentarios:

                     
MÚUCH’: TS’UNU’UN
U’UK XOOK MEYAJ.
  JUN   JAATS.  JUN P’EEJ  AJ-KANSA XÓOK U K’ÁA ÓOLTIK BAAX XOOKO’OB  KEN U  KA’AMBES, U OJEL BIX U KA’ANBAL YÉETEL BA’AX K’ABÉET U KANKO’OB.
Cha’  junp’eej  J-kansaxóox ku  ka’ambes ti’ unajil  baxal xook k’abeet u éesik  u ejeláas meyajo’ob cha’ u kanko’ob u  xook yéetel ka’ambal máalob, k’abéet u yanta junp’e  k’aóol ti’ tu lakal bax u k’at u chukíik ti’ tu lakal u jejeláas meyajó’o ku éesik le áanalte, bey xan ti’ tu lakal  u  kanko’ob yéetel u p’íis u kam’bal le  mejen palalo’ob ku  bino’ob tu najil xook.
Le meyaja’ ku bin yéetel píis  k’aj óolal ti le káansa xook  cha’ u bisíik sáamsamal  ichí u meyaj cha’ lu na’atíik u éesíik ti le mejen palalo’ob u  ká’ambal  yéetel le ti kábéet u óojeltík le “ éesíik – ka’ambal” ku meyajo’ katuúulalo’o  táak tu’uxu k’áat  u k’uchu’ ti’  le éesaj xóoki ti le baxaal xook ti le mejen  palalo’ob yéetel u najil xook ti le máasewal palalo’ob ma chan nocho’bo.
                                                                                                  
Le j-kansaj xóok k’áabeet u óojéel táak tu’ux u k’áat  u k’uchu’:

U jets’ meyaj  l.l. Le j-kansaj xóok k’abéet u óojéel tu lakal u núukul  chá lu éesíik ti le mejen palalo’ob.
U jets’ meyaj  1.2  Le j-kansaj xóok k’abéet u óojéel ba’ax u k’áat u be’ete ti’ le u ts’íibiil ku táasíik ti’ tu lakal le u meyaj ti’ le mejen palalo’ob tu najil  baaxal xóok.
U jets’ meyaj  1.3 Le j-kansaj xóok k’abéet  u la k’aóoltiik u ts’íibiil ti’ u meyaj ti tu lakal le áanaltea’ túumbeno’ob.

06 TI´ U WINÁALIL   JUNIO   TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:

         

                 MÚUCH’: TS’UNU’UN
BÁAK’ MIATSIL  WAK JAATS MEYAJ.
TÚUKUL MEYAJ. (PROYECTO DIDÁCTICOS)
Ti’e jú’un  meyaja’ na’at tik ti’ túukul meyaj yáan íilik ba’ax  táak u éesíik ti’ tu lakal le mejen palalo’ob bey xchupal je’ bix chan xíipal k’abéet u k’aj óol tik u miáatsil ti’ k’abéet u mentik junp’e  k’áat chi’ ti u kajal. Yéetel le meya’ tan ka’axtik ti’ le mejen  palalo’ob  ti’ tu paalil bix u bel ti’al  u k’aóoltik le kansajo’o  cha’ u p’íis  u tuukulo’ob  yaan ti’o, tu’ux ku menko’o u jejeláas meyajo’ ti’ k’áat chi’ cha u yaan chaja’  u náatskuba’ ti tu lakal le maako’ob yan ti u kajil, tumen leti’o’ uchben máako’ob máasewalo’ob  yan jejeláas tukulo’ob  p’ataan tumen u  lak uchbeen wáasewalo’ob  yéetel ti’ u láak’o  kajilo’ob.
Tie’ meyaja’ yan  méntik  túukul meyaj cha ts’áak  k’aóoltik bix ken meyajtik ichil le chan kaj tuux éesik le kanbal xook ti u najil xook, yan la tsíibtik jejeláas meyajo’ob  je’ bix lelo’ba:
v   Le ti’o uchben tuculo’ob máasewalo’ob ti’ u miáasil ti’ u lak’o’ máako’o tu  talo’ob ti u lak lúumil, ti’al u éesik ti’ le chan kajo’  ti’ le mejen palalo’ob  ti u najil baxaal xook.
v  Le meya’ yan u ka’axta’a u óosko’o wa yan  u xá’akpaja yéetel le u ka’ambal  ti’ le mejen  ka’ambaxóoko’o ku p’aako’o ti le tukul meyaj ti u najil baxal palalo’ob ti le máasewalo’ob yéetel  ti tuláakal ti’ u laak’o káajilo’bo ku máano’ob ti’ ya’ab kúuchil, ku éet p’iisíik yéetel ya’abach u jejeláas áanalte’ob túumbeeno’ob. (Plan y Programas de Estudios).
v  Le ka’ambalo’ob yan  u ojéel tu’ux táak u k’uchul  u k’áat chi’o  ti’ baáx u k’áat u ojéel ti’ u ba’ax k’aabéet  ti’ leti’ yéetel u na’ato’ob  yan ti’ u ch’i’ibalo’ob.
v  Le kaanbalo’ob yan u k’aat t’aano’ob, ti’ le k’áat chi’o ti u  kaj tu’ux u kuxtal, ti’ ya’abax u jejeláas  meyajo’o tu’ux ku ch’áako’ob yanalo’ob tu’ux ku much’kinto’o jejeláas meyajo’ob jejeláas ch’i’ibalo’ob.
v   Le kaanbalo’ob yan u tukulo’ob ti’ le meyajo’ob k’áat chi’o cha’ u méentik  yáabach p’iis tu’ukulo’ob, tu’ux ku ka’ajo’o u méenko’ob le  ts’aa t’áan  ti’ u jejeláas ts’iib tu’ux ku méenko’o u jejeláas nooy meyaj.
v  Tu lakal le máako’ob ti jun p’e kajal k’áabeet u k’aóolko’ob tu lakal u jejeláas meyajo’ob tu najil xóok tak ti’, bey xan k’áabeet jejeláas tuukulo’ob  beey xan ti’ u  lak’ miatsilo’ob.
v  Yan u  píisí  u tuukulo’ob chá u ojelko’ob bix tan u meyajo’ob.                                     Cha’ u menta’a junp’e  túukul meyaj (proyecto didáctico) yan u xíistik, yan u ts’aa ojéetbil  ti’  tu’ux  kajakba’ cha’ u  yancha’aja’   u  lep’ óolal   ti’ u najil xóok. Yan yáabach u jejeláas  túukul meyaj, jach yan u tukulko’ob le j-kansa xooko’bo ba’ax meyajo'ob ken u méentiko’ob.

30 TI´ U WINÁALIL  MAYO  TI’ U JA’ABIL 2015                                   X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:




           MÚUCH’: TS’UNU’UN
BÁAK’ MIATSIL  ÓOXP’EEJ  JAATS MEYAJ.
LA VIDA INTERCOMUNITARIA Y LA RELACIÓN CON OTROS PUEBLOS

Te´meyaja´ tu alik  beyaj tu láaka t’aan jach k’abéet  ma chéen u t’aana íichil u chan kaj, wa íichil un láak’o’o ´bey k’abéet íichil tu lakal u lú’umil México’e.
K’abéet óosik tu tukulo’ob  ti le mejen palalo’ob ti’ u ya’ax t’áano’ob “ maaya t’áan”  jach k’abéet je’ bix u “káastlan  t’aan” tu ka’a p’eela jach máalo’ob cha’ u t’áanik tu’ux ka’ajakba’.
Le ka’apéel  t’aan tu éesíik tó’on  ma chén jun p’ee máalo’ob tak u lak cha’ u  t’aanik u láak’o’ob ti’ ichil u miáasil. Le    káastlan  t’aan     k’abéet  cha’ u t’aanik y’éetel u la’ k’o’o ti mejen ka’ajíilo’ob máasewalo’ob yéetel tu laka u lúumil Mexico’e.
Le  káastlan  t’aan   u tia’al   xáan ti’ le mejen palalo’ob máasewalo’ob, tak u maaya t’aan jach k’abéet  cha’ u t’aan yéetel u la’ak’o, yéetel u yet mejen palao’ob. Le tene’ le mejen palalo’ob  k’abéet u jach ch’áak u béel le ka’apéel  t’aan je bix cha’ u ts’íibtik yéetel u t’aanik.





                                 9  TI´ U WINÁALIL  MAYO  TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:




          MÚUCH’: TS’UNU’UN                                                                                                                                                       BÁAK’ MIATSIL  KA’A JAATS MEYAJ.                           LAS PRÁCTICAS DEL LENGUAJE VINCULADAS CON LA TRADICIÓN ORAL, LA LITERATURA Y LOS TESTIMONIOS HISTÓRICOS.

       Lé  ka  much’ meyaj  t’aano’ tu ya’alik  to’on beya’ jach k’aabet yéesik le maaya t’aan ti’ le mejen palalo’ob ti u najil xook cha ma’ u  túubsa’al le úuchbeeun t’aano’ob.
        Le chan palalo’ob u káajal u  bino’ob tu najil xook máasewal, le xkansaj xook k’aabet u ka’ambesa’ ti’le mejen palalo’ob  u jejeláas t’aano’ob  tak le káastlan t’aano.
        Ya’alik toón  beya’ ti’ u lu’umil Mexico’e yaan u noj yaabach kaajo’obo’ yéetel tu báak’pache’ yaan mejem kaajo’ob chéen ba’ale’ ti’ u  jejeláas kaajo’ob  ku t’aana’ jejeláas t’aano’,  le tené le mejen palalo’obo ku ka’ambesta’alo’ob le t’aano bey jeex le t’aan ku beeta‘al ti’ le mejem kajtalilo’ob ti u lu’umil Mexico’e tu’ux ku kaatalo’ob. Le t’aan ku ts’ikbatáal t’i le mejen palalo’ob tak ti’ le ma’ jach nojoch palalo’ob  ku ka’ambesta’alo’ob  u jejeláas tukulo’ob toj óolil ti le kajtalilo’ob tu’ux kaaja’ano’o. Yan  ya’ab u jejeláas t’aano je’ bix le ts’íikbalo’ob , úuchben  ts’íkbal,  na’ato’ob, ik t’aano’ob,  k’áat chi’oba’ yéetel u lak t’aano’ob, bey xan ken u xooko’ob u jejeláas áanalteo’ob’ ti’o’lal  u jats’ustal u t’aano’ob.
        Le mejen palalo’ob ti u otocho’ob ku kajal u ka’ambal ken jo’op’ok u t’aanalo’ob tumen u taatáa ts’iilo’ob  y’eetel u na’o’ob  y’eetel u  ch’i’ibalo’ob.



2  TI´ U WINÁALIL  MAYO  TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT

0 comentarios:

    MÚUCH’: TS’UNU’UN                                                                                                           BÁAK’ MIATSIL YÁAX JAATS  MEYAJ.                                                                                                                                                      LAS PRÁCTICAS SOCIALES DEL LENGUAJE VINCULADAS CON LA VIDA FAMILIAR Y COMUNITARIA.
¿BIX U KANIK LE MEEJEN PALALO’OB,  ICHU CH’I’I’BALO’O?
Le múuch’ meyaj tan beetika’ jach k’abéet  ma u túubsa’al le máaya t’áan. Le tene’ le xook ku ye’esa ti le mejen palalo’obo bejlao’ ti le k’íino jach ta’ k’abéet ch’a’  u kanko’ob le t’aan, xook  yéetel le ts’íibo’  je’ bix u t’aanil u k´ajoolobe’. Tulakáal  le xooka’, le ts’íibo ku kanko’ob  le mejen papalo’ob jach k’abéet ti’a´al ma’ u  tubsa’al  le maaya t’aano’.
 Le ts’ikbal t’aana’ ti’ le múuch’ meyaj ku  yéesik to’on jach  k’abéet ti’o’lal u pajtal a tsikbal yéetel u laak’ máako’ob, palalo’ob yéetel a ch’i’ibalo’  ti’a’al  ts’aak u oje’et  ba’ax  ka tuklik, ba’ax  a k’aat a  beete’ yéetel u laak’ máasewalo’ob tu’ux kaaja’ano’on.
Le u  ch’i’ibalo’ob ti’ le mejen palalo’obo ku ka’anko’ob  le máaya t’aan le ken u ts’ikbanako’ob yéetel u wet palalo’ob, le ken báaxanako’ob, le ken u yu’ubo’ob u tsikbal t’aano’ le  nojoch máako’ob, letio’obe tan u kanko’ob kan u  yu’ubo’ le ts’íibal  t’ano´ob, bey xan yéetel ken u much’ubalo’ob yéetel u yet meejen palalo’ob, tak yéetel tuláakal le máako’ob yéetel ko’olelo’ob  tu’ux kaaja’an ti u lu’umilo’.
Le mejen palalo’ob ken u yu’ubo’  u xo’oko jun p’eel áanalte’, ken u yu’ubo k’aay, le ken xiko’ob u najil xook, le ken u yu’ubo’  tsol t’aan te u kuuchil tu’ux ku cha’antal yéetel u tsol t’aan tan u kaniko’ob t’aan.
          Le X-ka’ansaj xooko’ ku ka’ambestik  xaan ti´le meejen palalo’obo bix ken u kano’ob le xooko’ob, ku yéesik bix ken u ts’íib u k’aaba’o yéetel u lak’ ts’íibo’ob, yéetel u yanal wóol  ts’íibo’ob, ku menta wóol ts’íibo’ob ti ju’un, ku k’o’osoj  ti’a’al u báaxtik le mejen palalo’ob  yéetel ti’a’al u k’ajooltik le wóol ts’íibo’ob.







                                                                                         
25 TI´ U WINÁALIL  ABRIL  TI’ U JA’ABIL 2015
X -KAANSAJ XOOK: X-VIRGILIA COH TUT  

0 comentarios:


27 ti’ u winali junio ti’ u jaabil 2015.

Xkaansaj xook Isela Uc Flores.

 

Kan  jaats (cuarta dimensión)

Jun túul jkansaj  u yojel báax k’abet u kambesik  ichil le meyaj   ku mentiko’ob (legales y éticos) tia’al u k’amik  malo’ob le mejen xooknalo’obo’.

Tia’al u meyaje  malo’obo’ le kansaj xook k’abet u k’ajoltik tu laka le báax yan ichil u meyajo’ le alma júum (marco normativode la educación) k’abet u k’ajotik báax u k’at u yale tio’ola beyó ka  malo’o’tak le meya ku menko.

Le jaats jelá tia’al u yanta jun p’ee meyaj malo’ob yéetel u jejelas meyajo’ob ichile xooknalo’obo’ tia’al u laj meyajo’ob tu laklo’ob, ku kanu  ts’ikubao, ka u k’ajotubao tio’ola u mentiko’ob jun p’ee meyaj malo’ob tia’al u kanko’ob u jéjelas balo’ob.

 

Tia’al le jaats jela, le kansajo’ob k’abet:

-U k’ajoltik báax yéetel biix le meyaj  ken u mentiko’ob yéetel xáan u k’ajotik le u chukan alma juumo’ tuux ku yak biix le meyaj te’ tu jéjelas naajil xooko’obo’ (fundamentos legales, principios filosóficos, finalidades de la Educación).

-k’abet u yantal jun p’ee múuch meyaj malo’ob tuux ken kansik tu laka le xooknalo’obo’ tia’al u suktalo’ob, u ts’ijkubao, u yabilkubao tio’olal u kanku u lak’ balo’ob.

-k’abet u tuklik malo’ob tio’olal u jok’o  le xooknalo’obo’ malo’ob xáan te tu náajile’ xooko’o’.

-u yoje le meyaj ku mentiko’o’ tia’al u jok’o le xooknalo’obo’ te tu najil le xooko’obo’ yéetel xáan ku ts’ak ti le xooknalo’o’ le báax k’abet tio’obe’ bey jeex jay p’ee jaabil yantio’obe.

 




 
 
 
 
 

0 comentarios:


20 ti’ u winali junio ti’ u jaabil 2015.

Xkaansaj xook Isela Uc Flores.

Óox jatas (tercera dimensión)

Lej kansaj xooko’ob k’abet u k’ajolticuba bey jeex  jun tu kansaj u yojel yab’ balo’ob  matu p’ata yéetel le báax u yojel yan u bin u malo’ob kintik u meyaj  jeex u bin u man k’iné.

 

Tia’al u pajtal u kansaj maalo’ob  le xooknalo’ob,  lej kansaj xooko’ob    k’abet u  k’ajoltic báax ken u kanse yéetel u malob kintik u meyaj tumen ku yilik báax maalo’ob y’eetel báax ma malo’ob ku mentik ichil u meyajo’o,  le ts’ak  ti’ le kansajo’ tial u malo’obkintik wa tia’al u kaxkik u jéjelas  baalo’ob tia’al u kansik  ti’ le xook nalo’obo’ tia’al u yila’ le meyaj ku mentiko’o’ ku malo’obta jéex u bin u mane k’ino’obo’.  Bey xaan u yojel múuch meyaj yéetel u yét’ jkansajo’ob tia’al  u ts’ikbatko’ob jéjelas baalo’ob ti’ u meyajo’ob.

Letené k’abet u kaaxtik u jéjelas meyajo’ob tia’al u jaach  maalo’obtaj le  meyaj ku mentiko’ob, ku kanik ts’ikbaj yéetel u yet’ kansajo’ob, ku natik le  xook  ku mentik ti u jéjelas áanalteo’obo’, ku kanik u ts’íibtik  báax u k’aat ka ojetak yéetel u yojel xaan u ya báax ku tuklik yéetel u yet’ kansajo’obo’.

 

Tia’al le jaats jela, le kansajo’ob k’abet:

 

-Ku ts’ikbaltik biix le meyaj kumentiko’ob

-Le u xook yéetel le kansajo’ jaach k’abet ti’ tial u malobkinsik u meyaj.

-U yojel ts’ikbal yéetel u yet’ kansajo’ob yéetel xooknalo’ob yéetel u ch’íibalo’ob le mejen xooknalo’obo’. 

 

0 comentarios:


13 ti’ u winali mayo ti’ u jaabil  2015.

Xkaansaj xook Isela Uc Flores.

 

Ka’a jaats: (segunda dimensión)

Le jkansaj xooko’ob tia’al u pajtal u mentik junp’éel  maalo’ob meyaje’ k’abet ti’ u jejelas meyajo’ob yéetel u jejelas balo’ob jeex ju’um, ch’íilib ts’ib, tak’, tia’al u pajtal u kansaj malo’ob tu men ku ts’ak ti’ le xooknalo’obo’ le baax k’abetiobe tio’alal u kanko meyaj maalo’ob.

Le jaats jelá ku yak baax yojé yéetel baax ken u mente jkansajo’  tia’al u tsolik, u mentik yéetel u p’iisik bix u bin u meyaj, ku mentik u jejelas meyajo’ob tia’al u meyaj yeten le mejen xooknalo’obo  jelantako’obo’ (NEE) tia’al u pajtal u yantal u p’ee mu’uch meyaj maalo’ob.

Tia’al le jaats jela, le kansajo’ob k’abet u:

-Kaxtik u jéjelas kansaj tia’al u mentik u jejelas meyaj  tia’al le xooknalo’obo’.

-U yojel baxk’in y’eetel bix ken u ment u jejelas u núukul le meyajo’ob.

-U yojel bixí yéetel baax ken u p’iis le meyaj ku mentik yéetel le xooknalo’obo’ tia’al u malo’obtaj u meyaj.

-U yojel baax ken u ment  tia’al u yantal jun p’éel meyaj malo’ob yéetel ka’ yanak kimak’ ól ichil le múuch xooknalo’obo’ yéetel u chukan xooknalo’obo’ tia’al u yantal jun p’ée malo’ob meyal ichilo’ob.

 

 

0 comentarios:


6 ti’ u winali junio ti’ u jaabil  2015.

Xkaansaj xook Isela Uc Flores.

Perfiles, parámetros e indicadores.

Tu jaabil 2014 mentaj yáax ketlan p’iis tio’olal u pajtal u yokoj meyaj le xkansaj yéetel jkansaj xooko’ob beyó ku mentaj le báax ku yake alma ju’umo’ (Ley del Ingreso al Servicio Profesional Docente) le ketlan jela’ tia’al tu laka aj kansaj xooko’ob yéetel  le jkansaj xooko’obo’ beyó ku metaj le báax ku yake alma ju’umó (Ley del Ingreso al Servicio Docente).

Le ketlan jelá tio’olala tu laka ajkansaj yéetel xkansaj xooko’ob tia’al báatab,  u-noj nuktajil tu laka le p’iis jelá tio’olal u pajtal u yila wa malo’obe’  jkansajo’obo’ tia’al le mejen  xooknalilo’obo’ ti’ u jejelás le naajil xooko’obo’.

Tu laka le jkansajo’obo’ ken u mánsobe p’iisó yan u yokolo’ meyaj tumen yéetel le p’iiso ku yila malo’obo’ tia’ale meyajo bey jex u yake  le alma ju’umo’ (Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos.  Art. 3ero.) Letené le u kuchil le xooko’ob (SEP), tu mentaj le áanalteo’  (Perfil, Parametros e Indicadores para Docentes y Técnico Docentes) tuux ku yaak’ bixe p’iis ku menbi ti’ tu laka kansaj xooko’ob.

Le áanalteo’o’ jelá túuxta’ ti le u kuuchil  le (INEE)tuxku menbi le p’iis tia’al u yilko bix ku menbi le p’iis tia’al  yokó  tu laka jkansajo’ob ichile meyaj jelá.

 

Le áanalto’o’ jelá óox jaats yanti:

-Le yáax jaatso’: tia’ale Perfiles, Parametros  yéetel  Indicadores tia’al  jkansaj yéetel xkansaj xooko’ob tia’al yáax, kaan yéetel óox  naajil xooko’ob, bey xaan tia’al u naajil xook maasewaal, tia’al mejen paalalo’ob jelantako’ob (niños con discapacidad) tia’al xkansaj ku kansik u peksa u winkli le xooknalo’obo’, (Educación Física) bey xan te tu  naajil xook tuux ku yésa yéetel u un’ukuli tux ku chantal yéetel u ts’ool t’aan (Telesecundaria) yéetel u jéjelas t’aano’ob.

-Le ka’ jatas: tia’al le ketlan p’iis tia’al u yoko’ meyaj le xkansaj yéetel jkansaj xooko’obo’ tia’al (Tecnico Docente).

-Le óox jaats: ku yalik biix le p’iis ku menbi ti’ le xkaansaj yéetel  jkaansaj xooko’ob 

jkansaj xooko’ob (etapas, aspectos, métodos e instrumentos) tia’al u pajtal u yóklo meyaj, le p’iisa kex ma k’ate yan a mentik wa máay mata oko’ meyaj.

 

Perfil.

Le áanalteo’ob (Ley General del Servicio Profesional Docente) ku yak’ de kej taj k’abet u yilá yéetel u kaxta’al jkaansaj yéetel xkaansaj xooko’ob maalo’obo’ tia’al beyó u kansiko’ob maalo’ob le mejen xooknalo’obo’ beyó leken ojke jkansajo’obo’ matan u p’atko’ob le meyajo’ tio’alal u ts’aba ti’ k’a’ajalo’ob.

Le áanalteo’ ku yak bix le jkaanasaj yéetel le jkansajo’ob k’abeto  tia’al le meyaja’, jun  p’éel aj bej tio’olal u pajtal u menko’ob u meyaj maalo’ob.

Ti’ xan ku yak de ke tia’al u jejelas  naajil xooko’ob, jo’o p’ée jatas yantí.

 

Yaax   jaats:   (primera dimensión)

U tu jkaansaj xooke’ u k’ajo’ u xooknalo’ob, u yoje bix u kanko yéetel baax ken u kano’ob.

Tia’al u pajtal u yeesik maalo’ob le jkansaj yéetel le xkansajo’ob tani k’abet  u yanta ti’ k’aj óolalil, ti’ le áanalteo’o’  (PEP 2011) tia’al u yojetik  báax u k’ate áanalteo’ob ku kane xooknalo’obo’ (propósitos, enfoques y  contenidos), bix u bin u kanko le  xooknalo’obo’.

Le jaats jela ti’ ku yak’ báax k’aj óolil k’abet ti’ le jkaansajo’obo’ tio’alal u pajtal u meyajo’, tumen beyó ku n le kansaj kua’atik bix le kansaj ku áalkab ti’ le yáax naajil xooko’ob tak’ u lak’ naajil xooko’obo’.

Le jaats jela, le kansajo’ob k’abet u:

-k’ajotik bix u bin u nojochtal yéetel u kanik le xooknalo’obo’.

-ku k’ajoltik báax tia’al le kansaj ku mentalo yéetel bixí  ti’ le xooknalo’obo’, tej yaax naajil xooko’ob.

-ku k’ajoltik báax ken u kansaj ti’ le xooknalo’obo’ (contenidos).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

0 comentarios: