4 ti’ u winali julio ti’ u jaabil 2015.

Xkaansaj xook Isela Uc Flores.

Jo’o jaats  (quinta dimensión)

Jun tu kansaj xook k’abet u yoje u bix u meyaji u p’ée u najil xook tia’al u pajtal u biskuba malo’ob yéetel tu laka lej kajnalilo’obo’ yéetel beyó ken jo’ke xooknalilo’obo’  tej tu naajile xooko’o u yojlo ya’ balo’ob.

 Tia’al u pajta u meyaj malo’ob le kansaj xooko’o yéetel ka’  jok’o malo’obe  le palalo’obo’ tej tu najil le xooko’o, lej kansajo k’abet u kanku p’ee malo’ob meyaj, k’abet u biskuba malo’o yéetel tu laka le xooknalo’obo bey jex xaan le u chukan mako’obo’ tia’al u pajtal u tukulko yéete u menko’o   u p’ee  tukul meyaj malo’ob.

Le jaats jelá ku yak’ jach k’abet lej kansajo’ jach ya’ baax u yoje ti u meyaj ichile najil xooko’o, tu pach yéetel le u chukan kajnalo’obo’ tia’al u pajtal u biskubao malo’ob tumen tu laka lej meyaj ku menko k’abet u chak ti je bix le chan kaaj tuux ku meyajo’o yan u kanku mentik u  meyaj yéetele u jéjelas balo’ob yan tej chan kajo’o.

Tia’al le jaats jela, le kansajo’o  k’abet:

-U menku p’ee meyaj malo’ob tia’al u pajtal u jok’o malo’obe mejen xooknalo’obo’ ti’ u xooko’obo’.

-Ku kaxtik bix yéetel báax ken u ment yéetele  antaji  ku  ts’aba  ti’ u najile xooko’o tumen le nukuch naajo’ob yan te nukuch kajo’obo’ (instituciones), bey jeex  xaan le antaj  ku menku tata  xooknalo’obo’ tia’al u malo’otaj le kansaj ku mentiko’obo’.

-Ku k’ajotik tu laka le báax yan tej kaajil tuux ku meyajo’o je´bix u jéjelas t’aano’ob le kajnalilo’obo’ ku cha’k tia’al u malo’o taj  yéetel u menku  meyaj.


In weet xka'ansaj.

Le  nooy meyaj  ts'o'ok a ts'iib jaach maalo'ob tumen ku ya'alik tu laaka u óolil yaan ichil le áanalte'.

Beyxan kin wiilik   ts'o'ok a ch'a'ik  u tuukul k'a'abeet yaantí ti'   tu laaka le ajkansajo'ob ku meyaj ichil le maasewal xooko'ob.  Ti'al a pajtal meyajtik ichil le najil xook tu'ux a meyaj, ti'al a múuk'ank'unsik  a  meyaj yeetel le miatsilo'ob yaanto'on.

Ku ya'alik.
X- ka'ansaj  Irma Masté