MÙUCH’UL  KA’APÈEL: K’AABAE’ KOLONTE.

Bix u beetal le t’aano’  nup’bi   yèetel  làak’tsilo’ob tu’ux  kaajalo’on.

Le ka’ansaj t’aano’ junp’éel  beejil  tu’ux ken siijil le mejen paalalo’ob’ ku kaasiko’ob u kaaniko’ob, ya’axe’ ku kaaniko’ob u jun le baalo’obo’ yéetel bix u yaalal, ku ts’o’okole’ ken  nojochajke’ ku joop’ u  t’aanko’ob, u yaax t’aanno’ob ku beetko’ob yéetel u láak’tsilo’ob tu’ux ku ts’ik ojeltbi ba’ax k’a’abéejti, je biix tak u jaanal, weenel, kéelil, yéetel u láak baalo’ob. Le t’aanko’ob le tatatsilo’ob k’aabet u na’at’ko’ob ba’ax u k’at le mejen paalalo’ob.

Tu láaka le t’aano’oba’ ku kaanko’ob jeel bix u taanalo’ob tumen u tata tsilo’ob le ku biisik le chan paalalo’ob u keetik yéetel u najil xook yéetel u kaajil.

MARCO CONCEPTUAL Y PARÁMETROS CURRICULARES.

          Le máasewal t’aano’ ti’ u najil xook k’aabet u áantajil  u tuukultaj yook’ol u jejelas ts’ao’ob ti’e t’aano’obo’ u tial u kaambal le máasewal t’aano’ ku ch’a’aba ichil  a laak’tsiilo’ob, ti u najil xook yéetel ti’ a kaajtalil.

         U ts’u’ le máasewal t’aano’ je’e bix u t’áana ti’ junpéel kaajil, le beetik ku ch’aaba u tial u meyajtal ti’ tu láaka u najil’ob xook, jejeláas bix u beetal,

jee bix ka kaanik ti´junpéel kajil beey ka ka’ansik.

          Bix u meyajtal le máasewal t’aanó ti’ junpéel najil xook k’aabet u ka’ansal ka’péelil t’aan: káastlan  yéetel maaya t’aan, lelá má u k’at yaale yan a k’eexik a t’aan, u k’aat yaal yaan a kanik a t’aane  yéetel a ts’íitik le ka’ péel t’aana.

BA'AX TU NÀATA JUJUNTÙUL:

 Aj ka'ansaj X-Bertila Acosta: Teene' kin tuklil le Diplomado maasewal t'aano' ku ka'ansikten bix je'el u pajtal in meyaj, yèetel le chan paalalo'ob ti' u kaajil tu'ux ku  kuxtalo'ob, le beetike' yaan in ch'anuktik tu làaka le ba¡ax ku kaansikten le nojoch ajka'ansaj Adalberto.

Ajka'ansaj X-Norma Ake: Le ba'ax u k'aat le Diplomado u ka'ansiken bix ke nin meyajte' ka'apèel t'aan yèetel le mejen paalalo'ob bey xan yèetel u taatatsilo'ob.

Aj ka'ansaj X-Maria Eugenia Tun: Teen'e uts tin t'aan  le xooko' ku ts'aikten la ajka'ansaj Adalberto tumen ku yeesikten bix kin ka'ansaj màasewal t'aan t'i le mejen paalalo'ob.

Ajka'ansaj X- Elsy Beatriz Ake: Ti' teene' ku meyaj u tia'al in k'aoltik bix u ka'ansaj le màasewal t'aano'.

Ajka'ansaj X-Letvia del Socorro Reyes: Le Diplomado màasewal t'aano' jach maalo'ob tumen je'el u paajtal in kanik in t'aan yèetel in ts'ìibtik  ka'apèel t'aan.

BIX TS’O’OKI

          Le marco conceptualá ku ya’alik ke le mejen paalalo’ob yaan u kanko’ob ka’péel t’aan, chen ba’ale’ yaan u ch’iiko’ob u taanil ku taasko’ob ti’ u lúumil  u kuxtal.

          Ti’ u kaajalil tu’ux k-meyaj ma’ tu t’aana le máasewal t’aano’, le beetike’ yaan ka’ansik le mejen paalalo’ob le maaya t’aan k-t’aanikto’on.

  MEYAJ BEETAJ TU NAJIL XOOK:

k'aaba' meyaj: U ba'alche'o'ob yaan tu kajalil kaalak'mùul. Le meyaj betaj jach ustich ti' le mejen paalalo'ob, tu kano'ob bix u yaalal u k'aaba' le ba'alche'o'ob ti' maaya t'aano', u tia'al ma' u tu'ubsiko'ob k'aabet ka àantako'ob tu yotocho'ob  tumen u tatatsilo'ob.

  In weet aj-ka'ansaje'ex  jach maalo'ob k'íinilo'ob a'anakak ti' tu laakale'ex, maalo'ob le meeyaj xook kbeetik  ti' le sustuko'oba tumeen  yaan u yaanko'on u tia'al  kambal maalo'ob yéetel beyo' yaan xaan u paajtal kaansik le meejen paalalo'ob maalo'obo ti' máasewal t'aan  tu najil xook, in k'aba'e' xRosalía Flores Chulin.  

Tu laakal  meyaj ku meenta'al u tia'al jook'ol ta'anile' jach k'aabeet yéete  k'aana'an  tumeen bey aj-ka'ansajo'ne' yáan kaansik maalo'ob le meejen paalalo'obo tumeen letio'be'  u pa'akati  samal, le'ola'le'
le meeyaj je'ela' ku t'aan ti' ba'alo'ob  k'anano'ob tia'al u kambalo'ob j'e'ex bi'ix u kaano'ob le máasewal t'aano'obo taanil tu najilo'on yéetel tu kajtalil yéetel le  maaxo'ob ku tsi'ikbalo'ob naats'il  ti' letio'ob.  In k'aba'e'  Oliverio Vera Coh.